در کشورهای پیشرفته دنیا، موزه‌ها و مراکز علم تأثیر بسزایی در آموزش عموم مردم دارند و یکی از شاخص‌های توسعه در این کشورها تعداد مراکز و موزه‌های علم است.
موزه ملی علوم و فناوری ایران در یک نگاه
موزه ملی علوم و فناوری یکی از مکان‌هایی هست که برای بازدید کودکان، نوجوانان و خانواده توصیه می‌شود. این موزه تنها موزه‌ای است که زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و فعالیت خود را از سال ۱۳۸۴ آغاز کرده است. ترویج علم و تسهیل ارتباط شهروندان با علم، پاسداشت دستاوردهای دانشمندان ایرانی – اسلامی و بازنمایی فناوری‌های بومی ایرانیان مهم‌ترین اهداف موزه است.
اولین نمایشگاه موزه با عنوان دستاوردهای دانشمندان ایران و اسلام در آبان ماه ۱۳۸۹ در ساختمان کتابخانه ملی افتتاح شد و مجموعۀ فعلی موزه از مهر ماه ۱۳۹۱ فعالیت خود را آغاز کرده است.
گالری‌های موزه:
در حال حاضر شش گالری فعال موزه عبارتند از:
گالری کهن بوم و بر:
در این گالری برخی از فناوری‌های معماری (بادگیر، یخچال، آسیاب آبی، عصارخانه به صورت ماکت یا مدل‌های تعاملی) در ایران به نمایش درآمده است.
گالری ابزارهای نجوم قدیم:
در این گالری اطلاعات مربوط به رصد کردن آسمان در رصدخانه‌های مشهور دورۀ اسلامی از جمله رصدخانه‌های مراغه و سمرقند، آشنایی با نظریۀ زمین مرکزی، صور فلکی دوازده‌گانه و داستان آن‌ها و نمایش آثاری مانند اُسطرلاب، کرۀ سماوی، ذاتُ الحلق و… ارائه می‌شود.
گالری ابزارهای جراحی قدیم:
در این گالری با نمایش بیش از ۴۰ ابزار جراحی قدیم به‌همراه اطلاعات مربوطه، بخشی از اوج پیشرفت جراحی در تمدن ایران و اسلام از قرن ۴ تا ۱۰ هجری قمری بازنمایی شده است.
گالری مورس تا موبایل:
در این گالری سیر تحول وسایل ارتباطی و توسعه دانش و فناوری ارتباطات در جهان و ایران و نقش آن در زندگی بشر نمایش داده شده است. مجموعه مورس، تلفن‌های قدیمی و گرامافون، رادیوهای لامپی، تله تایپ‌ها، رایانه شخصی، گوشی‌های همراه و… از آثار این گالری هستند.
گالری دنیای حرکت:
در این گالری آزمایش‌هایی برای معرفی مفاهیم و جنبه‌های مختلف مرتبط با حرکت فراهم شده است. آثار به گونه‌‌ای طراحی شده‌اند تا بازدیدکننده به‌صورت تعاملی با آن‌ها ارتباط برقرار کند. انواع آونگ‌ها، چاله گرانش، براکیستوکرون‌ها، دوک و ریل شیب‌دار و… از جمله آثار جذاب این گالری هستند.
گالری نورشناسی:
در این گالری، ماهیت و خصوصیات نور، نمایش خط زمان تحول شناخت بشر از ماهیت نور، از ابن‌هیثم تا انیشتین معرفی می‌شود. همچنین آزمایش‌های جذابی در مورد ترکیب رنگ‌ها و نورهای رنگی، طرز کار عینک‌های پولار، قطعات اپتیکی، جذب نور، هولوگرافی، تصاویر آنامورفیک و… برای بازدیدکنندگان طراحی شده است.
فعالیت‌های ترویجی و رویدادها
موزه ملی علوم و فناوری یکی از معدود موزه‌های ایران است که روند برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای مرتبط با علم را در شهرهای مختلف افزایش داد و در این زمینه یکی از پیشگامان است. این موزه معمولاً در زمینه‌های مختلف، انواع رویدادهای مختلف مناسبتی برپا می‌کند که عبارتند از:
- نمایشگاه‌های سیار در تهران و مراکز استان‌ها
- جشنواره «علم برای همه»
- جشنواره‌های تابستانی(تو مغزت چخبره؟، جدولیف، بیازسنگ بپرسیم و …)
- جُنگ‌های علمی
- سخنگاه اندیشه‌های راهبر «سار» (ارائه سخنرانی كارآفرين‌ها و فعالان حوزۀ علم و فناوري با هدف گسترش ایده‌های نوآورانه و تجربه‌های زیستۀ موفق)
- نشست‌های تخصصی علمی
- ارتباطات بین‌المللی و امضای تفاهم‌‌نامه همکاری با موزه‌های علم دنیا
- نشست‌های ترویج علم
- انتشار کتاب در حوزۀ ترویج علم، مفاهیم مرتبط با موزه‌ها و مراکز علم، ارتباطات علم و جامعه، میراث علمی ایرانیان، سیر تحول علم و فناوری در ایران و جهان و آموزش علم و فناوری به کودکان و نوجوانان
فعالیت‌های مجازی موزه
با توجه به شیوع کرونا و به منظور حفظ ارتباط و مشارکت مخاطبان، موزه از امکانات فضای مجازی برای تولید محتوا استفاده می‌کند. فعالیت‌های موزه در این بخش عبارتند از:
- دادارچه (قصه‌های محیط‌زیستی برای کودکان به زبان‌ها و گویش‌های مختلف)
- بوم‌رنگ (فیلم‌هایی از فعالیت کنشگران محیط‌زیست)
- ساده‌رنگ (ساخت کاردستی برای آموزش مفاهیم علمی)
- هم‌نشینی با علم (شامل تجربه‌ها و آزمایش‌هایی مرتبط با زندگی روزمره و مفاهیم علمی مرتبط با آن‌ها)
- راشگو (پادکست‌هایی با نگاه جامعه‌شناسانه برای نقد و بررسی مفاهیم علمی طرح شده در داستان‌های علمی تخیلی)
ساختمان جدید موزه:
با تلاش و پی‌گیری وزارت عتف و مدیریت موزه در سال ۱۳۹۹ با تصویب هیئت وزیران، ساختمانی با زیربنایی در حدود ۳۰ هزار متر مربع در منطقه فرهنگی-گردشگری عباس‌آباد در اختیار موزه قرار گرفت. عملیات ساخت بنای فاخر موزه از اول آذر ۱۴۰۰ شروع شده است.
ساعات کاری و راه‌های ارتباطی:
موزه در حال حاضر و با توجه به شرایط کرونا به صورت گروهی و انفرادی با ظرفیت محدود، از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ الی ۱۵ پذیرای مخاطبان است و علاقه‌مندان می‌توانند برای اطلاع، هماهنگی و رزرو بازدید به وبگاه رسمی موزه www.inmost.ir مراجعه و یا با شماره تلفن‌های ۶۶۷۲۴۶۹۴ و ۰۹۱۹۸۹۶۲۰۰۷- ۰۹۱۹۸۹۶۲۰۰۸ تماس بگیرند.
شبکه‌های مجازی موزه:
www.inmost.ir وبگاه
inmost_ir تلگرام
inmost.ir اینستاگرام
inmost_ir توییتر
inmost یوتیوب
inmost آپارات
Infoinmost@gmail.com ایمیل
روابط عمومی موزه ملی علوم و فناوری ایران
