چشمه بل
چشمه بل در دو کیلومتری روستای هجیج و در فاصله کمی از رودخانه سیروان واقع شده و از پر آب ترین چشمه های دائمی منطقه هورامان است .
این چشمهٔ پرآب که دبی آن در حدود ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ لیتر در ثانیه است، می تواند آب آشامیدنی حدود دو میلیون نفر را تأمین کند. چشمه بل در واقع بیش از دو برابر نیاز آبی کرمانشاه و سنندج را تامین می کند.
چشمه بل پس از طی حدود دویست متر با شیب تند به رودخانه سیروان می ریزد و روانه خاک کشور عراق می شود.
چشمه بل برای مردم منطقه و اورامان از اهمیت فرهنگی و تاریخی چشمگیری برخوردار است؛ شاعران هورامی زبان در اشعار خود نیز به چشمه بل اشاره کرده اند.
باستان شناسان پیداش چشمه بل را مربوط به دوران کرتاسه در شصت میلیون سال قبل می دانند.
آب این چشمه پس از جوشش از دو دریچه که یکی از آنها در حدود دو متر قطر دارد و بیش از نصف لوله را پر کرده است با سرعت زیاد به سمت رودخانه جریان می یابد و دریچه دیگر که کمی از دریچه اول کوچکتر است به ارتفاع نیم متر سهم خود را از آب چشمه جوشان بل گرفته و به سمت رودخانه هدایت می کند. چشمه بل احتمالاً پر آب ترین چشمه منطقه اورامان است.
در قدیم استفاده از آب چشمه ها و رودبارها بعنوان آسباب آبی مرسوم بوده و یکی از معروفترین آسبابهای آبی همین منطقه آسیاب چشمه بل بوده است.
از ویژگی های این چشمه این است که آب معدنی آن یکی از آب های معدنی ناب جهان است و کیفیت آب آن فقط در نقط معدودی از جهان دیده شده است.
پوشش گیاهی منطقه
پوشش گیاهی این چشمه دارای گیاهان آبزی مثل عدسک آبی یک ریشه ، سرخس آبی و گیاهان کنار آبزی مانند علف هفت بند ، غلات و گیاهان خشکی زی از قبیل بلوط ، بومادران، گل گندم، شقایق وحشی و سبدر وحشتی است.
درختان بلوط و پسته وحشی زیبای خاصی به این منطقه داده است.
در این منطقه گیاهان دارویی زیاد وجود دارد.
از گونه های جانوری در این منطقه می توان به سنجاب ایراین که محل زندگی آن متین جنگل ، شورکودکی را نام برد.
حواشي رود سیروان بسيار زيبا و بستر و كناره های آن زيستگاه انواع پرندگان و ماهيان است كه از لحاظ بهره برداري تفريحي و توريستي بسيار مناسب است. بهترين مسير و چشم انداز براي ديدن عظمت و زيبائي سيروان فاصله بين روستاهاي اسپريز تا هجيج است كه به علت قرارگيري جاده شني در راستاي رودخانه داراي ايستگاه هاي مهم و ارزشمند بصري فوق العاده جهت فراغت، عكاسي و تصوير برداري است. رودخانه سیروان به علت خروشان بودن محل تمرين و مسابقات قايقرانان استان و حتي ملي و بين المللي است.
تهدیدات چشمه بل
با ساخت سد داريان كه هم اكنون در حال احداث است اين چشمه در زير بيش از صد متر آب درياچه غرق شده و همه فوايد اقتصادي، محيط زيستي و گردشگري خود را براي ابد از دست مي دهد.
در کشور کم آبي مثل ايران که بايد قدر آب هاي شرب با کيفيت را دانست و از آنها استفاده كرد، به هيچ وجه عاقلانه نيست که اين چشمه را که مثل رودخانه از دل کوه مي جوشد نابودكرده و در زير ميلياردها آب درياچه سد غرق كنيم.
اورامانات
اورامانات که منطقه ای وسیع در دل کوهستان های کردستان است، در غرب کردستان و هم مرز با کشور عراق بوده و کوه هایی بلند آنرا احاطه کرده و زندگی در دره های پر آب و سرسبز این منطقه جریان دارد.
این منطقه کوهستانی، دارای دره های پر پیچ و خم و عمیق و رود بار های بی شمار است. از مجموع آب این چشمه ها و رود بارها دو رودخانه سیروان و لیله شکل می گیرد که در نقطه ای به نام دروله در نزدیکی مرز ایران و عراق به هم می پیوندند. از میان این چشمه ها می توان چشمه بل را نام برد که پرآب ترین آنهاست و به سیروان می ریزد و از سویی رودی که از آن شکل گرفته کوتاهترین رود جهان است. می توانید در این مسیر از اورامانات تخت، بلبر، سلین، نوین، ناو، هجیج نیز دیدن کنید.
مسیر دسترسی
مهمترین مسیرهای اورامان، مسیرهایی هستند که در بین مریوان تا پاوه قرار گرفته اند . مسیری که از اورامان تخت می گذرد. مسیری که از گردنه ته ته و نوسود می گذرد و به پاوه می رسد. مسیری که از پاوه به سمت نودشه می رود، سه مسیر اصلی در این راه هستند.
برای اقامت شبانه، میتوانید هجیج را انتخاب کنید که از زیباترین روستاهای منطقه بشمار می رود. (به مدد معماری پله ای، طبیعت سبز و دریاچه ای که در کنار روستا ایجاد شده است.)
چشمه بل نیز در شمال غربی استان کرمانشاه به فاصله چهارده کیلومتری از شهر نودشه در کنار بقعه امامزاده ˈسید عبید اللهˈ (منتسب به برادر امام رضا (ع) که در بین اهالی منطقه به ˈکوسه هجیجˈ شهرت دارد واقع شده است.
برای دسترسی به آبشار و سرچشمه بل می بایست به کرمانشاه و پاوه سفر کنید که دسترسی به آن از دو مسیر امکان پذیر است، یکی آن که وارد سنندج شوید و سپس به سمت مریوان رفته و از سه راه حزب الله و از مسیر دزلی به این منطقه برسید و دیگری از پاوه به روستای هجیج به آبشار برسید و در مسیر از دیدن جنگل های طبیعی بلوط لذت ببرید.
این چشمه که طبق بررسی های بعمل آمده چشمه آب معدنی است، در کنار شاخة اصلی رودخانه سیروان در دو کیلومتری روستای هجیج واقع شده است. چشمه بل در حدود ۳۵ کیلومتری شمال شهر پاوه قرار دارد و جاده مریوان به پاوه از کنار آن می گذرد. بخشی از این جاده خاکی است اما در فصل زمستان کماکان باز است.
در حال حاضر جاده مذکور از شهر پاوه تا روستای ورا آسفالت بوده و بقیه آن در دست بهسازی است. طی این مسیر و دیدار از چشم اندازهای طبیعی بویژه بخش مهمی از رودخانه سیروان دیدنی و جذاب است. روستای نمونه گردشگری هجیج و مقبره “کوسه هجیج ” نیز در دو کیلومتری غرب چشمه قرار دارد.
