نخستین صندوق امانات جهان به بزرگی یک قلعه
بنابرآنچه در متون تاریخی آمده روستای سریزد پیش از ورود اسلام به ایران و در حدود ۲۵۰۰ سال پیش در زمان حکومت سلسله ساسانیان وجود داشتهاست و پیشینهای بس کهن دارد. آنچه سریزد را در کانون توجه همگان قرارداده اماکن و ابنیه فراوان آن است که هر یک بهنوبه خود اثری فاخر و قابلتامل بهلحاظ تاریخی بهشمار میآیند. چاپارخانه، بادگیرها، دروازه قدیمی شهر، پای نخل، پای برج و آب انبارهای متعدد با داشتن عناصر و فضاهای ممتاز معماری قدیمی ایران بهلحاظ گردشگری و نیز مطالعات پژوهشی از جمله مکانهای سریزد به حساب میآیند که مورد استقبال و عنایت علاقمندان قرار گرفتهاست. شهرت این روستا محدود به ایران نمیشود و در صنعت گردشگری جهانی نیز سریزد برای خود جایگاه ویژهای دارد و این مهم به سبب وجود قلعه سریزد است که آن را اولین صندوق امانات نه تنها ایران بلکه دنیا میدانند. بهنوعی میتوان گفت اولین بانک جهانی که تاسیسشده همین ارگ سریزد است. این قلعه منحصربهفرد که در نوع خود بینظیر است همانطورکه گفتهشد به زمان ساسانیان برمیگردد و در کنار ویژگی خاصش یعنی محلی برای امانات، نوعی دژ دفاعی نیز به حساب میآمده اما کاربرد اصلی و دلیل ساختش این بوده تا محلی برای ذخیرهسازی غلات و در کنار آن طلا، پول و زیورآلات محلیان سریزد باشد. در زمانیکه تهاجمی به روستا صورت میگرفتهاست این قلعه تبدیل به پناهگاهی امن میگشته و از ساکنان سریزد محافظت میکردهاست. از درون قلعه خمرههای نگهداری آذوقه به دستآمده که بر این فرضیه صحه میگذارد و بنابر مطابقتهای تاریخی که انجامگرفته عنوان صندوق امانات نخستین در دنیا را به آن اطلاق کردهاند. راجع به ساختار قلعه اینکه سه طبقه دارد و از دو دیوار متحدالمرکز با برج و باروهایی سخت دسترس تشکیلیافته که دورتادور آن را خندقی دربرگرفتهاست.
بنای شاخص و کهن دیگری نیز در سریزد وجود دارد که به نام کاروانسرای سلجوقیان شناخته میشود و بنا به مستندات تاریخی قدیمیترین هتل خشتی جهان به شمار میآید و پیشتر تلاشهایی نیز برای به ثبترساندن این دو بنای مهم انجام شدهاست. در کنار تمام این تاریخ کهن که خود گنجینهای ارزشمند است، جاذبههای تفریحی جدیدی نیز با توجه به ظرفیت منطقه ساختهشده و سامان گرفتهاست. ازجمله این موارد میتوان به پیست موتورسواری در کویر، پلتفرمی برای شترسواری، سایت بادبادکها، دهکده نجوم، مهمانسرا، رستوران و تور ویژه رصد ستارگان در کویر اشارهکرد که جلوهای دیگر نیز به این روستا و نواحی اطرافش بخشیدهاست.