قم، شهری با جاذبه‌های متنوع گردشگری
شهر قم از دیرباز به عنوان یکی مراکز مذهبی کشور مطرح بوده و سالیان سال زائران برای زیارت حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)، مسجد مقدس جمکران و مقابر امامزادگان به این شهر مشرف می‌شدند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی این شهر پایتخت علمي جهان تشیع لقب گرفت و حضور مراجع تقلید و علما باعث شد مدارس علمیه، دانشگا‌ه‌ها و مراکز فرهنگی برجسته جهان تشیع در آن رشد کند و این رشد تا جایی ادامه یافت که طلاب از سراسر جهان برای فراگیری علوم دینی به قم هجرت کردند.
رشد و توسعه شهری قم و جاذبه‌های فرهنگی و معنوی آن باعث شد مسافران و زائران حضور روزافزونی در این شهر داشته باشند و این حضور به مقطعی رسید که به تدریج بحث‌هایی مانند گردشگری مذهبی و مسائل اقتصادی این حوزه را بر زبان‌ها انداخت.
یکی از نظریاتی که در این حوزه مطرح شد، اثرگذاری بالای صنعت گردشگری به ویژه توریست مذهبی بر وضعیت اقتصادی استان بود. چرا که شهر قم در تمام روزهای سال پذیرای جمعیت زیادی از زائران ایرانی و غیرایرانی است که برای زیارت اماکن مذهبی و فرهنگی به این شهر وارد می‌شوند و بدیهی است که استفاده از این شرایط می‌تواند موجب رونق بازار کار و خدمات در قم شود. از سوی دیگر به دلیل کمبود و ضعف شدید زیرساخت‌های رفاهی و اقامتی شهر قم و بر اساس آمارها، مدت زمان حضور گردشگران مذهبی در این شهر بسیار کم و گاهی اوقات در حد چند ساعت است.
گردشگری قم نیازمند زیرساخت‌های سخت افزاری و نرم افزاری
ابوالحسن حیدریان استاد دانشگاه و فعال عرصه گردشگری استان قم با اشاره به اینکه بهره‌گیری از ظرفیت حضور گردشگران به ویژه زائران در قم منوط به ایجاد زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری در زمینه‌های سخت‌افزاری و نرم افزای است، اظهار کرد: مهمترین عامل برای افزایش مدت حضور مسافران در یک شهر ارتباط مستقیمی با زیرساخت‌های رفاهی، اقامتی و جاذبه‌های گردشگری آن شهر دارد. وی ادامه داد: از ویژگی‌های شهر قم این است که مسافران به ویژه گردشگران مذهبی از داخل و خارج از کشور مشتاقانه و بدون نیاز به تبلیغ به آن سفر می‌کنند و اگر ما بتوانیم امکانات مورد نیاز اقامت را فراهم کرده و همچنین نیروی انسانی متخصص در امر گردشگری را با سرمایه‌گذاری صحیح تربیت کنیم، می‌توانیم در مسیر درستی قرار بگیریم که حرکت در آن هم اقتصاد خانواده‌ها و هم اقتصاد استان را با انقلابی مواجه کند. این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه باید زمینه برای ورود سرمایه‌گذاران بخش خصوصی به قم مهیا شود، گفت: شهر قم با مشکلات عمیقی در بحث اقامت مواجه است. وجود مشکلات در سیستم اداری استان مانع از حضور سرمایه‌گذاران برای احداث هتل و مراکز اقامتی و خدماتی شده است. همچنین به موضوع تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه‌های گردشگری نیز توجه‌ای که باید بشود، نشده است و مطمئناً فرهنگ‌سازی در این زمینه و گرایش جوانان به رشته‌های مرتبط با گردشگری می‌تواند به تدریج تحولی را در این صنعت پر سود در استان فراهم کند.
۱۷ تا ۲۰ میلیون زائر:
ابوالفضل حجازی دبیر انجمن فعالان اقتصادی استان قم از جمله افرادی است که در حوزه صنعت و گردشگری سال‌ها فعالیت کرده و دستاوردهای ویژه‌ای نیز در این‌عرصه‌ها داشته است. وی مدتی است در شهر قم دست به کار احداث نخستین هتل پنج ستاره شده است.
وی با اشاره به ضعف شدید استان در بهره‌برداری از ورود گردشگران داخلی و خارجی به ویژه به شهر قم، تصریح کرد: طبق آمار‌های رسمی سالانه بین ۱۷ تا ۲۰ میلیون زائر و مسافر به شهر قم وارد می‌شود که سهم مردم از این حجم بالای حضور، فقط افزایش ترافیک، آلودگی و تولید زباله است و این در حالی است که با برنامه‌ریزی دقیق و جامع می‌توان این ظرفیت را در خدمت رشد اقتصاد و رفع مشکل بیکاری قرار داد.
ضرورت همدلی در استان
دبیر انجمن فعالان اقتصادی استان قم با تاکید بر اینکه به بحث گردشگری در قم بی‌توجهی شده است، بیان کرد: مشکلات و موانع در قم به حدی بود که سرمایه‌گذاران بخش خصوصی پیش از ورود به استان با شنیدن اوصاف آن منصرف می‌شدند و این نحوه برخورد با سرمایه‌گذاران در شرایطی انجام می‌شد که شاهد هستیم در مناسبت‌های خاص مانند ایام نوروز که حجم بالای مسافر به قم وارد می‌شود از مدارس، حسینیه‌ها و ورزشگاه‌ها برای اسکان مسافران استفاده می‌شود.
حجازی با اشاره به اینکه نبود زیرساخت لازم برای جذب و افزایش مدت اقامت گردشگران در قم صحبتی است که بارها و بارها در این شهر شنیده شده است، تاکید کرد: تنها راه برون رفت از این وضعیت عزم جدی و ایجاد همدلی بین مسئولین برای حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است تا کسی که می‌خواهد در این شهر سرمایه‌گذاری کند با خیالی آسوده و بدون دغدغه‌های حاشیه‌ای فقط به دنبال اجرای طرح‌های خود باشد.
وی افزود: خوشبختانه مدتي است با اهتمام مسئولان، مشکلات بخش خصوصی در قم تا حدی رفع شده است و در حال حاضر مجموعه‌های گردشگری خوبی در قم در حال ساخت است که امیدواریم با حمایت مسئولین و همت بخش خصوصی در مدت زمان کمی شاهد بهره‌برداری از این مجموعه‌ها باشیم که این امر تحول خوبی در بحث اقتصادی و اشتغالزایی استان به همراه خواهد داشت.
از جمله فرصت‌های مناسب استان قم، حضور سالانه حدود دو و نیم میلیون زائر غیر ایرانی به ویژه از کشورهایی مانند عراق، پاکستان و افغانستان در این شهر است که جمعیت قابل ملاحظه‌ای از آنان با مقاصد درمانی به کشور سفر می‌کنند.
این افراد غالباً در قم به صورت موقت ساکن می‌شوند و برای درمان به شهرهایی مانند تهران و اصفهان مراجعه می‌کنند.
