طالع اصفهان در «قوس» افتاد
اصفهان یکی از معدود شهرهای کشور است که دارای زائیچه می‌باشد و این زائیچه نماد خاص خودش را دارد.
شاید خیلی از گردشگرانی که به اصفهان سفر کرده‌اند، توجه خاصی به دو نماد برج قوس(آذر) که در سردر بازار قیصریه اصفهان منقوش است، نکرده باشند، نمادی به عنوان مُهر شناسایی اصفهان که نمایی از یک تنه شیر (نماد تنومندی) با سر آدم (نماد عقلانیت) در حال تیر‌اندازی به دم اژدها (نماد خشکی و اهریمن) را نشان می‌دهد که شباهت زیادی به‌صور فلکی اصفهان یا برج قوس دارد، با این توضیح که تيرانداز برگشته به عقب شبيه سربازان پارتي و كلاهش، كلاه قزلباش (كلاه سرداران دوره صفوي) است. این تصویر که قطعا دارای مفهوم خاصی است، توسط اصفهان شناسان مورد بررسی قرار گرفت و شباهت این نماد با نماد برج قوس از جهات گوناگون بررسی شد. از سوی دیگر سال ۱۳۸۳ برخی از کارشناسان به این صرافت افتادند تا روزی برای اصفهان تعیین کنند، لذا در اردیبهشت سال ۱۳۸۴ حدود ۳۰ نفر از اصفهان‌شناسان گرد‌هم جمع آمدند و روز اول آذر ماه را به عنوانِ روز نکوداشت اصفهان انتخاب کرده و بر اساس پیشنهاد دکتر لطف‌الله هنرفر، از محققان و تاریخ‌پژوهان و اصفهان‌شناسان زبده، نگاره تاریخی منقوش بر کاشی کاری‌های سردر قیصریه اصفهان را به عنوان نماد اصفهان برگزیدند. آنها معتقد بودند زائیچه شهر اصفهان نیز بر اساس مستندات قوی تاریخی در آذر ماه است و باید به این زائیچه احترام گذاشت، چراکه تنها چند شهر در جهان وجود دارد که زائیچه مشخص دارند و تاریخ نگاران نیز بر این عقیده‌اند که زائیچه اصفهان با «سارویه» یا «کهندژ» موسوم به «تپه اشرف» در کنار پل شهرستان در حاشیه شمالی زاینده‌رود ارتباط موثر دارد. بنایی که کتابخانه بزرگی بوده و در آن کتاب‌های فراوانی نگهداری می‌شده است. سارویه در تحولات قرن سوم هجری ویران شد و اکنون تنها بقایای آن به‌صورت تپه‌ای باقی‌مانده است که به‌نام «تپه اشرف» معروف است. «ابن رسته» در قرن سوم هجری درباره سارویه می‌نویسد: در شهر جی بنای کهنه‌ای به شکل قلعه وجود داشته است موسوم به ساروق یا سارویه. چون این بنا بسیار کهنه است نمی‌توان بانی آن را معلوم کرد و می‌گویند قبل از طوفان نوح ساخت شده‌است.
برخی نیز این بنا را به طهمورث‌سوم از سلسله پیشدادیان نسبت داده‌اند و برخی دیگر نیز معتقدند گشتاسب، یکی از پادشاهان کیانی این بنا را احداث کرده و کاربری آن نیز کتابخانه بوده است. ابومشعر بلخی در توصیف سارویه می‌گوید: اندر کهندژ جی سپاهان جایی است به نام سارویه. سارویه به مشرق هم‌چنان است که اهرام الفانتین مصر به مغرب. آن جای را مسلمین برای پیدا کردن گنج کوبیدند. هنگامی که سارویه را شکافتند و نبیگ‌ها را برداشتند، آن‌جا نوشته‌هایی پیدا کردند بر روی پوست توز. پاره‌ای به بغداد بردند، بیشترشان چون ناخوانا بودند به حال خود رها شدند و از میان رفتند.
ابوریحان بیرونی نیز گفته است: به روزگار ما، اندر کهندژ جی، شهرستان سپاهان، چون پشته‌هایی شکافتند، خانه‌هایی یافتند پر از بس‌بار پوست درختی که ابر کمان و سپر همی پیچیدند و آن پوست توز نامند و ابر آن پوست‌ها نوشته‌هایی نگاشته بودند که کس نه‌توانست گفتن چیستند و از چه گویند.
مورخان تاریخ احداث این بنا را برج قوس می‌دانند و معتقدند انتساب تاریخی این شهر به این روز زائیچه شهری بزرگ و گردشگر پذیر به نام اصفهان را پدید آورده است اما شورای شهر دوم اصفهان طی مصوبه‌ای سوم اردیبهشت را به عنوان زادروز شیخ بهایی به عنوان روز اصفهان انتخاب کرد و با نادیده گرفتن زائیچه این شهر، در هفته ابتدایی اردیبهشت ویژه برنامه‌های بسیاری از جمله نمایش‌های خیابانی، مسابقات ورزشی، همایش‌ها و فستیوال‌های متعدد را تحت عنوان «جشنی به رنگ اصفهان» اجرا می‌کند و این در حالی است که مورخان معتقدند شیخ بهایی در روز ۲۶ ذیحجه سال ۹۵۳هجری قمری برابر با ۸ اسفندماه سال ۹۲۵هجری شمسی متولد شده‌است.
