سفال های دوره اشکانی در همدان کشف شد
گروه فرهنگی از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مصطفی رشیدی
اظهار داشت: در سال۱۹۶۱ برای نخستین بار بررسی های پراکنده ای در
منطقه اسدآباد، کنگاور، نهاوند و تویسرکان توسط هیأت های علمی رویال
اونتاریو میوزم(Royal Ontario museum) به سرپرستی تامس کایلر یانگ
انجام گرفت که نتایج آن در مجله « مطالعات شرق نزدیک» منتشر شد.
رشیدی گفت : پس از انقلاب در سال ۱۳۸۲ یعقوب محمدی فر و عباس
مترجم با هدف بررسی و شناسایی و تهیه پرونده ثبتی محوطه های
تاریخی شهرستان اسدآباد، ۷۰ تپه و محوطه با آثار شاخصی از دوره مس
و سنگ میانه تا دوره متاخر اسلامی را معرفی کردند که در تاریخ ۱۳۸۳/۱۱/۱۰
با شماره ۱۱۳۵۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
وی فعالیت های باستان شناسی صورت گرفته در این شهرستان را محدود
دانست و گفت: با توجه به رشد روز افزون منازل مسکونی و تخریب بخش
زیادی از عرصه تپه در سال های اخیر و همچنین اجرای طرح هادی روستایی
و بازسازی بافت فرسوده، طرح گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم تپه
دولت آباد توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان
همدان پیگیری شد تا براساس ضوابط و قوانین موجب حفظ اثر و رفع مشکلات
اهالی شود.
شرح عملیات میدانی
رشیدی با بیان اینکه تپه دولت آباد در مرکز روستایی با همین نام قرار گرفته
اظهار داشت: به گفته اهالی روستا، تا دهه اخیر سکونت در سطح تپه و
دامنه آن ادامه داشت که پس از بازسازی بناهای فرسوده و ایجاد طرح هادی
روستایی، منازل قدیمی از سطح تپه تخلیه و در پیرامون تپه ساخته شده است.
او تصریح کرد: شواهد این بناهای تخریب شده به شکل ویرانه ای خشتی با
بقایای آوار برجای مانده تا دوره معاصر است.
این باستان شناس با بیان اینکه از نظر وضعیت توپوگرافی، تپه از اطراف دارای
شیب تند به جوانب بوده و قاعده تپه به شکل بیضی و ارتفاع آن حدود ۷ متر
است افزود: در اطراف تپه برش هایی توسط اهالی روستا ایجاد شده و به
شکل دیواره دیده می شود.
سرپرست هیأت باستان شناسی با اشاره به نمایان بودن بقایای دیواره خشتی
و دور ریزهای دوره تاریخی در این برشها تصریح کرد : این خشتها کاملا مشابه
خشتهای تپه نوشیجان و موش تپه در همدان و احتمالا متعلق به دوره آهنIII
(دوره ماد) است.
رشیدی گفت: با انجام بررسی های اولیه در اطراف تپه و با استفاده از نقشه
توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای، محل اولین دور گمانه ها به منظور شناسایی
عرصه، مشخص شد.
او با بیان اینکه بدلیل تراکم بسیار زیاد منازل مسکونی در پیرامون تپه، امکان
ایجاد گمانه با فواصل معین غیر ممکن بود، گفت: به همین دلیل بیشتر گمانه ها
در رینگ اول در داخل معابر و حیاط منازل مسکونی ایجاد شد و در مجموع ۱۵
گمانه با عمقی بین ۸۰ تا ۲۱۰ سانتیمتر در جهت شمالی – جنوبی در ابعاد
۱۰۰×۱۵۰سانتیمتر مورد کاوش قرار گرفت.
وی تصریح کرد: بنا به ماهیت گمانه ها، کاوش به بود و نبود لایه های استقراری
و ماهیت انباشت و میزان تراکم مواد فرهنگی انجام گرفت تا به محض اطمینان از
رسیدن به لایه های استقراری، کاوش در گمانه متوقف شود.
یافته ها
سرپرست هیأت باستان شناسی، یافته های منقول به دست آمده از این گمانه ها
را سفال اعلام کرد و گفت: عمده سفال های شاخص بدست آمده شامل قطعه
سفال های کلینکی دوره اشکانی با پرداخت صیقلی و داغدار است که ظرافت بسیار
زیادی دارند.
او افزود: علاوه بر آن قطعه سفال های داغدار دوره آهن III شامل کاسه، لاوک و
نمونه های شاخص دسته افقی است که به رنگ خاکستری و قهوه ای در این
مجموعه دیده می شود.
وی با بیان اینکه اغلب سفال ها چرخ سازند و حرارت برای پخت این نوع سفال ها
کافی است تصریح کرد: بیشترین حجم قطعه سفال های بدست آمده نیز مربوط
به دوره متاخر اسلامی است و اکثر این سفال ها پوشش لعاب به رنگ فیروزه ای،
لاجوردی و سبز دارند و در لایه های فوقانی تمام گمانه ها به وفور دیده می شوند.
گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم تپه دولت آباد شهرستان اسدآباد همدان
با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد.
