پایان مرمت چاه‌خانه باغستان سنتی قزوین
به‌دنبال اجرای طرح ساماندهی و مرمت یکی از چاه‌خانه‌های باغستان سنتی
قزوین واقع در محل «میان سامان لوته» توسط میراث فرهنگی، صنایع دستی
و گردشگری استان قزوین، پروژه مرمت این بنای تاریخی به پایان رسید.
محمدعلی حضرتی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان
قزوین ضمن اعلام این خبر گفت: بناهایی با عنوان «چاه‌خانه» در داخل باغات
سنتی قزوین با شاخص‌های ویژه به لحاظ کاربری و تأمین نیازهای باغدار و باغستان،
جزو میراث ارزشمند معماری سازگار با اقلیم طبیعی به شمار می‌روند که ساماندهی
و احیای آن‌ها علاوه بر حفظ معماری بومی موجب تقویت نظام سنتی در حفاظت از
باغستان شده و زمینه را برای حضور و استفاده مجدد باغداران فراهم خواهد کرد.
حضرتی با اشاره به اجرای طرح مرمت و ساماندهی چاه‌خانه‌های باقی‌مانده در
باغات سنتی قزوین توسط میراث فرهنگی تشریح کرد: با توجه به خطر نابودی
کامل تعداد اندک چاه‌خانه‌های باقی‌مانده در باغستان سنتی قزوین، طرح مرمت
و باززنده‌سازی این بناهای ارزشمند تاریخی در دستور کار این اداره کل قرار گرفت
و مرمت چاه‌خانه محل میان سامان «لوته» معروف به «چاه‌خانه وسط» واقع در
جنوب راه‌آهن قزوین که همچنان با کاربری قدیم خود فعالیت دارد، از اوایل تیرماه
سال جاری آغاز و اقدام‌های مرمتی چون دوخت و دوز ترک‌های جداره‌ها، استحکام
بخشی تویزه‌های فرسوده، هره‌چینی بام، تسطیح و شیب بندی بام، آجر فرش بام،
پاکسازی جداره‌های داخلی چاه‌خانه، آجر فرش کف و ساماندهی محوطه چاه‌خانه
انجام شد.
چاه‌خانه‌ها در طول سده‌ها پناهگاه باغداران بوده و نمایانگر الگوی اصیلی از ارتباط
بین انسان، طبیعت و معماری هستند و هر چاه‌خانه به نام همان محل یا نام سازنده
آن شناخته می‌شود. بنای چاه‌خانه‌ها معمولاً از آجر و ملات خشت و گل ساخته شدند.
این بناها دارای دیوارهای پهن و طاق ضربی هستند. چاه‌خانه‌ها دارای هواکش، شومینه
و راه‌پله بوده و چاه‌خانه‌های قدیمی فاقد درب و دارای کتیبه‌ای که نام چاه‌خانه و سال
ساخت در آن ذکرشده هستند.
فضای چاه‌خانه به‌عنوان استراحتگاه مشترک باغبانان و محل انبار وسایل آنان بوده و
در زمان آبیاری و به‌خصوص در فصل محصول برای حفاظت از محصولات باغی استفاده
می‌شده است.
