فرهنگ صیانت ایجاد شود/ضرورت حفاظت از خانه های تاریخی رشت

به گزارش خبرنگار صنعت و توریسم، نشست علمی خانه های تاریخی گیلان عصر پنج شنبه در
پژوهشکده گیلان شناسی برگزار شد.

در این نشست که با حضور یکی از اعضای شورا همراه بود، پژوهشگران سازمان میراث فرهنگی
از چالش های موجود در حفظ بناهای تاریخی سخن گفتند و از مدیریت شهری و بخش خصوصی
خواستار سرمایه گذاری و حفظ این بناها شدند.

بازسازی و تغییر کاربری خانه های تاریخی رشت در اولویت شورای پنجم

احمد رمضانپور، عضو شورا در این نشست تاکید کرد: شناسایی، بازسازی و تغییر کاربری خانه های
تاریخی رشت، یکی از اولویت های فرهنگی شورای پنجم است.

در این نشست، رئیس پژوهشکده گیلان شناسی نیز، گفت: خانه از نظر مردم شناسی، نوعی فرهنگ
است و درک آن با درنظر گرفتن تمام وجوه نمادین، نهادین، مادی و زیباشناسانه خانه یا همان فرهنگ
خانه امکان پذیر است.

هاشم موسوی افزود: از نظر مردم شناسان فرهنگ خانه، مجموعه ارزش ها و معانی است که چیستی
و چگونگی مفهوم خانه در یک گروه یا قوم را تعریف و تعیین می کند.
وی تصریح کرد: هر خانه به مثابه موزه ای از نمادها و نشانه های تاریخی و فرهنگی ماست و به
همین دلیل باید در حفظ میراث معماری خود کوشا باشیم.

استمرار شکلی از ویژگی های مسکن بومی رشت

در ادامه این نشست استاد یار دانشکده معماری و هنر دانشگاه گیلان نیز برخی از خانه های بومی
مسکن شهری و به ویژه رشت را معرفی و ویژگی های آن را برشمرد و گفت: یکی از ویژگی های مسکن
بومی رشت، عدم بروز تغییرات سریع و در نتیجه استمرار شکلی آنهاست. زیرا شکل مسکن  در پی
دگرگونی های عوامل اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و جغرافیایی تحول یافته است.

مژگان خاکپور افزود: در تغییرات جدید، شکل خانه بیشتر  از آنکه پیرو خواسته های فردی باشد، حاصل
اهداف و خواسته های اجتماع است.

وی تصریح کرد: یافته های تحقیق در خانه های تاریخی رشت نشان می دهد، در کارکرد فضایی، این
بخش به افراد کم تحرک تر اختصاص می یابد.

خاکپور ابراز کرد: تفاوت فاحشی در نوع معماری بومی گیلان با نجد ایران وجود دارد  و ان این است که
اختصاص فضای مجزا با کارکرد اندورنی و بیرونی و فضای سکونت و اختفا برای زنان منتفی است. و
حتی الگوی تجاری و اقتصادی رشت که تغییراتی در معماری شهری رشت بوجود اورد، باز نتوانست زن
را اندورنی نشین کند و این ریشه در فرهنگ زیستی گیلان دارد که زنان دوشادوش مردان چرخ اقتصاد
را می گرداندند.

حفظ بناهای تاریخی دغدغه ای همگانی

کارشناس مسول بناها و محوطه های تاریخی استان نیز در این نشست علمی، چالش های ثبت و
حفاظت از خانه های تاریخی را برشمرد و افزود: رطوبت بالای گیلان از یک سو و رشد گیاهان بر بدنه بناهای
گیلان که عمدتا از مصالح سلولزی ساخته شده است، باعث ناپایداری و تخریب بنا می شود. به همین
دلیل عمر بناهای میراثی  گیلان  از ۲۰۰سال تجاوز نمی کند.

مهدی میرصالحی همچنین گفت: هرچند سازمان میراث فرهنگی با ثبت یک اثر تلاش دارد بنا از تخریب
محفوظ بماند، اما محترم شمردن قانون مالکیت خصوصی موجب می شود بسیاری از مالکان خصوصی اجازه
ندهند بنایشان ثبت شود.

وی تصریح کرد: تا زمانی که حفظ بناهای تاریخی به عنوان یک مولفه فرهنگی دغدغه همه مسولان و مردم
نگردد، هر روز شاهد تخریب بیشتر بناها خواهیم بود و در توسعه شهرها و روستاها، اولویت با خدمات رسانی
می شود. و نتیجتا با راه سازی و یا احداث بناهای عام المنفعه ، این بناها در اولویت های بعدی و تخریب می شوند.

میرصالحی ابراز کرد: نیازهای زندگی امروز، چالشی را بوجود آورده که دیگر کسی نمی تواند در بناهای
تاریخی زندگی کند و تنها می توان این بنا را حفظ و برای مصالح فرهنگی تغییر کاربری داد.

این مقام مسول، انتصاب مدیران غیر متخصص در سازمان میراث فرهنگی را هم چالشی بزرگ در این سازمان
خواند و افزود: وقتی نگاه مدیریت این است که خانه میراثی غدیری رشت بیغوله است و جوابگوی حوزه اداری
میراث نیست، دیگر چه انتظاری از مردم و وراثی داریم که به خاطر منافع اقتصادی زمین بنا را مورد توجه قرار
داده و با تخریب هویت نیاکان خود برج های چند طبقه بسازند.
کارشناس مسول بناهای تاریخی گیلان، همچنین گفت: در گذشته شهردار بافت تاریخی در شهرهای تاریخی
ایران داشتیم و همین امر موجب تغییر نگاه مدیریت شهری می شد . چیزی که اکنون دیگر نیست و خلا ان
به شدت احساس می شود.

ضرورت توجه به جنبه درآمدزایی خانه های تاریخی

در بخش دیگری از این نشست نیز عضو هیات علمی پژوهشکده گیلان شناسی نقش خانه های تاریخی را
در توسعه گردشگری مهم برشمرد و اظهار کرد: هرچند هرروز ساخت و ساز در شهرها با سرعت بیشتری
ادامه دارد ولی خصوصی بودن شهرداری های کشور و نیاز به ایجاد درآمد پایدار موجب می شود به خانه های
تاریخی از جنبه درآمدزایی بیشتر توجه کنیم.

روشن بابایی همتی افزود: گیلان پتانسیل بالایی از جهت گردشگری دارد زیرا هم از منابع طبیعی برخوردار
است و هم دارای آثار ارزشمندی از دوره صفویه و قاجار است.

وی تصریح کرد: تغییر کاربری این بناها می تواند زمان ماندگاری مسافر را در گیلان افزایش دهد چنانچه خانه
بهروزی در قزوین در سال های اخیر به عنوان مهمانپذیر تغییر کاربری یافته است.

بابایی برخی از خانه های تاریخی رشت را برشمرد و گفت: برای هرکدام از این خانه ها می توان تغییر کاربری
ویژه ای تعریف کرد و در یک طرح مطالعاتی تغییر کاربری داد.

در این نشست همچنین روبرت واهانیان تبریز، بناهای مذهبی را هم در توسعه گردشگری حایز اهمیت دانست
و گفت: متاسفانه در بسیاری از نوسازی بناهای بقعه های مذهبی، میراث فرهنگی مذهبی نیز از بین می رود.
این پژوهشگر افزود: با کمی تغییر نگاه می توان حداقل بخشی از تزیینات موجود در این بقعه ها را که ارزش
فرهنگی دارند، از گزند آسیب حفظ و در موزه ها نگهداری کرد.
وی یکی از تزیینات بقعه های گیلان را ضریح های چوبی نفیس خواند و افزود: این ضریح های چوبی که به زیبایی
تزیین می شدند و بیانگر هنر صنعتگران ما بودند،  متاسفانه در این نوسازی ها نابود و یا مفقود می شود.