تخلیه روستاها و مشکلات شهرنشینی
جمعیت غالبی از مردم ایران نام و نشانی از روستا را در ذهن خود به یادگار دارند،
خاطره ای که با سایه سارهای بزرگ درختان در کنار رودهای زلال و خنکای نسیم
پیوند خورده و روستا را به عنوان مکانی پر از هیاهو و نشاط تداعی می کند.
زنان، مردان و کودکانی که هر یک بخشی از کار تولید را به دوش می کشیدند و
سختی کشاورزی را در فصول کاشت، داشت و برداشت با نیم نگاهی به نتیجه این
کار به جان می خریدند، آنهایی هم که دامدار بودند هر روز صبح تا شب به کار تولید
اشتغال داشتند و اینگونه بود که روستا از صبح تا غروب زندگی می کرد.
روستاییانی که فارغ از دغدغه امکانات شهری و بی اعتنا به اختیارات شهرنشینی،
همچنان فعالیت می کردند و چراغ اقتصاد کشور را در جوامع کوچک و خودمانی شان
روشن نگه می داشتند، آنهایی که به هر شکل ممکن در خانه شان می ماندند و
علیرغم سختی و مشکلات نانی به سفره خود می بردند و جمعیت بی شماری در
شهرهای روبه گسترش را تامین می کردند.
امروز دلایل متعددی باعث شده روستاها دیگر نواهای نوستالژی قدیم را نداشته باشد
که این می تواند ۲ تعبیر متفاوت داشته باشد اول اینکه شاید زنگ خطر تخلیه روستاها
به صدا درآمده و دوم اینکه خدمات نظام جمهوری اسلامی به روستاهای کشور و ایجاد
زیرساخت ها موجب شده، روستاهای شهر نما روبه فزونی یابد.
البته دولت برای اجرای طرح اشتغال فراگیر روستایی ۷۰۰ هزارمیلیارد ریال اعتبار اختصاص
داده که باید با پرداخت به موقع اصولی این تسهیلات، روستاییان را در حوزه اشتغال امیدوار
کرد و مانع مهاجرت بی رویه آنان به شهرها شد.
به طور متوسط هر سال ۷۰۰هزار نفر از جمعیت روستاها کشور کاسته می شود و از سال
۱۳۷۵ تاکنون حدود ۶۰۰ روستا به شهر تبدیل شده که این یعنی اهالی ۶۰۰ روستا دیگر
منبع مولد نیستند و بیشتر آنان به مصرف کنندگانی تبدیل شده اند که فرهنگ شهرنشیی
آنها را از زمین و دامشان دور کرده است و از طرفی سهم روستاییان مهاجر از ۱۹ میلیون
نفر ساکن در مناطق حاشیه ای قابل توجه خواهد بود.
تخلیه ۳۰ هزار روستا و آبادی در کشور
بر اساس اظهارات معاون عمران روستایی بنیاد مسکن آمار دقیق و واقعی از روستاهای
خالی از سکنه در کشور نداریم اما مطابق سرشماری سال ۹۵، تعداد ۳۰ هزار روستا،
آبادی یا سکونتگاه موقت که به لحاظ اجرای پروژه ای شکل گرفته است،در کشور خالی
از سکنه است.
محمدرضا شاملو گفته حدود ۲۲ میلیون نفر در روستاها ساکن هستند که مطابق
سرشماری سال گذشته حدود ۲ درصد از این جمعیت روستایی کاهش یافته که تبدیل
روستا به شهر و بخشی نیز مهاجرت از روستا به شهر عامل این کاهش جمعیت است.
بر این اساس، از حدود ۳۹ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار در کشور، طرح هادی در ۲ هزار
روستا اجرا نشده و ۹۹ درصد از ۳۷ هزار روستای کشور مطابق سرشماری سال ۹۰ دارای
طرح هادی هستند.
وی با بیان اینکه طرح هادی ۱۶ هزار روستا در کشور اجرا شده و برخی از این طرح ها در
مراحل مختلف اجرا هستند، گفت: عملیات بهسازی و اجرای طرح هادی در ۳ هزار و ۴۰۰
روستا اجرایی می شود که بخش عمده این طرح ها شامل تکمیل طرح های نیمه تمام است.
انواع مهاجرت: طبیعی و غیرطبیعی
یک جامعه شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی می گوید: از نظر جامعه شناختی
مهاجرت به نوع طبیعی و غیرطبیعی دسته بندی می شود.
فرهاد طهماسبی افزود: در مهاجرت طبیعی افراد تخصص لازم در یک زمینه را دارند
اما بستر مناسب برای ارائه ان وجود ندارد، به عنوان مثال یک فرد روستایی که پزشک
متخصصی شده باید برای ارائه تخصص خود به شهر مهاجرت کند.
وی اظهار داشت: در مهاجرت غیر طبیعی افراد به دلایل غیرمنطقی و نه چندان مشخص،
مکان جدیدی برای زندگی خود انتخاب می کنند که این نوع مهاجرت مناقشه برانگیز است
و ممکن است به روند توسعه جامعه آسیب بزند.
وی با بیان اینکه مهاجرت های غیرطبیعی آسیب های اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و
فرهنگی ایجاد می کنند تصریح کرد: افرادی که فاقد تخصص هستند و بدون دلیل موجه
از روستا به شهر مهاجرت می کنند در نخستین چشم انداز، موجب حاشیه نشینی و
ایجاد مشاغل کاذب می شوند.
