“اطلس شهر پژوهی” سند برنامه‌ریزی برای آینده شهر است

«اطلس شهر پژوهی کلانشهر اصفهان» به مناسبت هفته پژوهش و با همکاری همه
دستگاه‌های اجرایی شهر اصفهان، دانشگاه‌ها و شهرداري‌هاي کلان‌شهرهاي کشور با
شهرداري اصفهان تدوين و در پنجاه و نهمين جلسه علني شوراي اسلامي شهر اصفهان
رونمايي شد.

«اطلس شهرپژوهی کلانشهر اصفهان» برگرفته از پژوهش‌های خرد و شاخص شهر
اصفهان است و با رونمایی از این اطلس، يکپارچه‌سازي مباحث پژوهش شهري در
شهرداري اصفهان انجام شده است. به گفته مدير مطالعات و پژوهش شهرداري

اصفهان، نتايج به دست آمده در اين اطلس مي‌تواند سند خوبي براي برنامه‌ریزی‌های
آینده برای شهر اصفهان باشد؛ مصورسازي اطلاعات، رويکرد نويني در تدوين اطلس
شهرپژوهي کلانشهر اصفهان است و مي‌تواند منبع جامعي براي تصميم‌گيري‌هاي آينده
باشد.

برای آگاهی بیشتر درباره اطلس شهرپژوهی کلانشهر اصفهان همچنین مواردي مانند
سامانه‌هاي معاونت پژوهش شهرداري اصفهان، نحوه حمايت از پايان‌نامه‌هاي دانشجويي
و پروژه‌هاي مسئله محور با «سعید ابراهیمی» مدیر مطالعات و پژوهش شهرداری
اصفهان گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه مطلب مشروح آن را می‌خوانید:

درباره «اطلس شهرپژوهی» شهرداری اصفهان که به تازگی در شورای شهر
رونمایي شده است، بيشتر توضيح دهيد.

طی سه هفته اخیر کتابی با عنوان «اطلس شهرپژوهی شهرداری اصفهان» با رويکرد
مصورسازي و نمايش تصويري خروجي پژوهش‌ها رونمايي شد. به هر حال يکي از مشکلات
در حوزه پژوهش اين است که مديران اجرايي شايد فرصت مطالعه نداشته باشند، از اين

رو در اين اطلس سعي كرديم خروجي پژوهش‌ها در قالب تصوير، اينفوگرافي، نمودارهاي
فرايندي و تحليلي ارائه شود تا سرعت انتقال مطالب افزايش پيدا كند و امكان تصميم‌گيري‌ها
را تسريع كنيم.

مصورسازی اطلاعات، رویکرد نوینی در تدوین اطلس شهرپژوهي کلانشهر اصفهان است و
مي‌تواند منبع جامعي براي تصميم‌گيري‌هاي آينده باشد. تدوین این اطلس برگرفته از پژوهش‌های
خرد و شاخص شهر اصفهان است و نتایج به دست آمده در این اطلس مي‌تواند سند خوبي براي

برنامه‌ریزی‌های آینده برای شهر اصفهان باشد. در اين اطلس ۵۵ صفحه‌اي۴۰ پروژه منتخب
ارائه شده است، مخاطب اين اطلس مديران شهري و استاني هستند که نسخه الکترونيکي
آن در اختيار مديران دستگاه‌هاي اجرايي شهري و استاني و دانشگاهيان قرار مي‌گيرد.

چه سامانه‌های دیگری در معاونت پژوهش فعال است؟

امسال سامانه‌ای به عنوان «مدیریت دانش» راه‌اندازی کردیم که در آن تلاش شده است
دانش آشکار حوزه مديريت شهري شامل طرح‌هاي پژوهشي، کتاب‌ها، مقالات، پايان‌نامه‌ها
و تجربيات کاركنان مديريت شهري را در قالب نظامنامه در اين سامانه بارگذاري كنيم. سامانه

«مديريت دانش» كه سه هفته قبل رونمايي شد، فعلا اينترانت (درون شبكه‌اي) است و بايد
پروتكل‌هاي امنيتي خود را تامين كند؛ اگر اين پروتكل‌ها تاييد شود، براي دستگاه‌هاي اجرايي
و دانشگاه‌ها نيز نام كاربري و رمز عبور اختصاص مي‌دهيم تا از اين پايگاه اطلاعاتي استفاده
كنند. سعي داريم تا قبل از پايان سال پروتكل‌هاي امنيتي را انجام دهيم تا امكان دسترسي
فراهم شود.

یعنی برای دریافت داده‌ها نیاز به مراجعه حضوري نيست؟

یکی از درخواست‌های پژوهشگران این است که به بانک‌های اطلاعاتي مورد اطمينان دسترسي
داشته باشند، اين سامانه با طبقه‌بندي اطلاعات، دسترسي را آسان کرده است. در حال
حاضر ۷۲۰۰ کاربر در شهرداري اصفهان با نام كاربري و رمز عبور مي‌توانند وارد سامانه مديريت
دانش شده، از خدمات آن استفاده كنند.

از دیگر فعالیت‌های این مجموعه بگویيد.

مدیریت مطالعات و پژوهش یکی از مدیريت‌هاي حوزه معاونت برنامه‌ريزي و توسعه سرمايه
انساني است که در سال ۱۳۸۷ همزمان با آغاز به کار معاونت برنامه‌ريزي از اداره به
مديريت ارتقا يافته است. رشد کيفي پروژه‌ها و فعاليت‌هاي شهري، اهميت و ضرورت
انجام هماهنگ و همسوي مطالعات و پژوهش کاربردي را در مجموعه شهرداري دوچندان
كرده است.

این مدیریت با بهره‌گیری از گروه‌هاي مطالعاتي بررسي‌هاي اقتصادي و پژوهش‌هاي اجتماعي
و شهري و نيز واحد پژوهش (گروه مديريت دانش و آينده پژوهي) درصدد رفع نيازهاي
مطالعاتي- پژوهشي بخش‌هاي مختلف شهرداري و ارتقاي دانش و دانايي سازماني است.

حوزه مطالعات و پژوهش در مجموعه شهرداری اصفهان بیشتر در زمینه مطالعات و پژوهش‌های
کاربردی که خانواده بزرگ شهرداري نياز دارد، کار مي‌کند؛ به طور مثال در خصوص آسفالت
معابر، بتن‌ريزي‌ها، ترافيک شهري، خدمات شهري، فضاي سبز، پسماند و ساير موضوعات
اجرايي سعي مي‌كند نسخه‌های علمی را بررسی و ارائه کند تا بتواند میزان بهره‌وری شهرداري
را ارتقا دهد.

اهم پروژه‌های مطرح در حوزه ترافیک شهری چیست؟

از جمله آنها، طرح‌های پژوهشی کلان و راهبردی، طرح های پژوهشی مسئله محور، اتاق‌هاي
فکر تخصصي و بخشي ظرفيت پايان نامه‌هاي دانشجويي است که از اين ابزارها در تمام معاونت‌ها
از جمله معاونت حمل و نقل و ترافيک استفاده مي‌کنيم. به عنوان مثال اتاق فكر حمل و نقل و
ترافيك را در دور اول به سرانجام رسانديم و مقدمات برگزاري دور دوم اتاق فكر را در اين معاونت
دنبال مي‌كنيم، در اين اتاق‌هاي فكر مباحث راهبردي و كلان سياست‌ها مطرح مي‌شود.

علاوه بر آن پروژه‌های کلان در معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش دنبال می‌شود، مثل طرح جامع حمل
و نقل بار یا مطالعات جامع حمل و نقل عمومي کلانشهر اصفهان که مقدمات آن شروع شده است
يا پروژه‌اي که اخيرا پيرامون بحث کاربري زمين و اثرات آن بر روي حمل و نقل و اينكه به لحاظ

شهرسازي كاربري‌هايي كه تخصيص مي‌يابد، بار ترافيكي جاذب سفر دارد، به عنوان مثال يك
مركز بهداشتي يا يك بيمارستان جذب سفر كرده و عوارض ترافيكي ايجاد مي‌كند، تحويل داده شد.

اینها بخشی از پروژه‌های پژوهشی در حوزه حمل و نقل شهری است، البته بيشترين فراواني
پروژه‌هاي مسئله محور در حوزه حمل و نقل است به طوري که طي دو سال گذشته ۱۸ پروژه
مسئله محور در اين راستا تعريف شده است.

منظور از پروژه‌های مسئله محور چیست؟

پروژه‌های مسئله محور نقطه مقابل پروژه‌های کلان است؛ در پروژه‌های کلان حجم داده‌برداری،
مجموعه مورد مطالعه و موضوع مورد بررسی بزرگ است و به طور معمول مسائل کوچک ديده
نمي‌شود، به همين دليل پروژه‌هاي مسئله محور در محدوده کوچكتر تعريف شده است،

پروژه‌هايي كه دامنه مشخصي به لحاظ زماني و مكاني دارد و پژوهشگر قرار نيست كارهاي
عميق و طولاني انجام دهد و در بازه زماني هشت ماه مي‌تواند خروجي مشخصي به مديران
اجرايي اعلام كند؛ به عنوان مثال راهكار رفع مشكلات ترافيكي تقاطع پيروزي يك طرح مسئله
محور است.

فرایندهای انتخاب مشاور برای پروژه‌های مسئله محور ساده‌تر از پروژه‌های بزرگ است، زيرا در
پروژه‌هاي بزرگ بايد تشريفات قانوني سنگين‌تري رعايت شود.

انجام پژوهش چه مراحل اجرایی دارد؟

در مجموعه شهرداری نیازسنجی سالیانه انجام می‌شود و سعي داريم مسائلي که از طريق
پژوهش قابل انجام است را شناسايي کنيم و بر اساس مسائل شناسايي شده، سند نيازمندي
کارفرماييRFP تهیه و مسایل اولویت‌بندی می‌شود.

فرایندهای استفاده از خدمات مشاوره به این ترتیب است که مجموعه دانشگاه‌ها، شرکت‌های
دانش بنيان و پژوهشگران حرفه‌اي، مجريان پروژه‌هاي معاونت پژوهش مي‌شوند و پروژه‌ها در يک
مکانيزم قراردادي مشخص بين شهرداري و تيم پژوهشي فعال و نظارت‌هاي مستمر انجام مي‌شود.

در ادامه الزامات و داده‌های پروژه انجام و در مقطع زمانی مشخص تمام شده و تحویل مجموعه
شهرداری می‌شود؛ حتي چنانچه پروژه نياز به تخصيص بودجه داشته باشد، بودجه لازم در نظر
گرفته مي شود.

امسال پژوهش بیشتر بر روی چه مسائلی مد نظر بوده است؟

امسال مطالعات اتوبوس برقی که تا چه میزان در کاهش آلاینده‌ها مؤثر است، همچنین آسیب‌
شناسي موضوع آلودگي هوا با توجه به اينکه شهر اصفهان توسط صنايع احاطه شده در حال
انجام است.

در حال حاضر دو پروژه کلان در موضوع آلودگی هوا یکی با دانشگاه صنعتی اصفهان درباره
ریزگردها و گرد و غبار که به شدت در سلامتي شهروندان موثر هستند، در حال انجام است
که بر روي منشأيابي ريزگردها تمرکز دارد و پروژه ديگر با دانشگاه اصفهان در خصوص آلاينده‌هاي

گازي و منابع مختلف توليدكننده آلاينده‌هاي گازي از جمله خودروها، منازل مسكوني و كارخانجات
انجام مي شود و تلاش مي‌كنيم مشخص شود سهم هر كدام در توليد آلاينده‌هاي گازي چقدر
است تا مبناي تصميم‌گيري‌ها و تجويزهاي صحيح براي آينده باشد.

‌

آیا برای منشأ ریزگردها چاره‌اندیشی شده است؟

بله، عنوان پروژه «ریزگردها و منشأیابی آلاینده‌های گرد و غبار» بوده و قرار است در
اين پروژه که متولي آن دانشگاه صنعتي است، در ۵۰ نقطه شهر نمونه‌برداري، آناليز و
منشأيابي انجام شود.

در خصوص آلاینده‌های گازی نیز برخی مباحث برداشت ميداني و سنجشي انجام مي‌شود
و در حال حاضر مطالعات درباره منابع متحرک مثل خودروهاي سبک و سنگين درون شهري
و برون شهري انجام و خروجي آن را دريافت کرده‌ايم تا شروعي براي برنامه کنترل کيفيت
هواي شهر داشته باشيم.

فعالیت‌های پژوهشی و طرح‌های مطالعاتی شهرداري به صورت مشارکتي انجام مي‌شود؟

بله، بخش عمده‌ای از پژوهش‌ها از طریق جامعه دانشگاهی، علمی و مهندسان مشاور دارای
صلاحيت انجام مي‌شود. قرار است از بودجه و منابع اين شهر استفاده کنيم، از اين رو هيچ
شهروندي راضي نخواهد بود که تصميمات، بدون مبناي علمي گرفته شود.

از پایان‌نامه‌های دانشجویی حمایت مي‌شود؟

بله، شهرداری اصفهان از پایان نامه‌های دانشجویی کارشناسي ارشد و دکترا حمايت مي‌کند.

معاونت برنامه‌ريزي و پژوهش شهرداري اصفهان همه ساله يک نيازسنجي مختص دانشجويان
انجام مي‌دهد و ليستي از عناوين پژوهش‌هاي مورد نياز را به صورت ساليانه بارگذاري مي‌کند.

تا یک هفته آینده لیست پژوهش‌های مورد نیاز سال ۹۸ تکميل و در سايت معاونت ارائه مي‌شود
و دانشجوياني که بايد سال آينده از پايان نامه‌هاي خود دفاع کنند، مي‌توانند از عناوين پژوهشي
اعلام شده، استفاده کنند.

عناوین پژوهش‌ها در تمام زمینه‌ها از جمله خدمات شهر، فضای سبز، پسماند، شهرسازی و معماری،
مالي و اقتصادي، منابع انساني و عمران شهري است. ساليانه حداقل ۴۰۰ مراجعه دانشجويي داريم
که از اين تعداد بسياري به داده، ديتا، نقشه و راهنما نياز دارند و بخشي که حدود ۶۰ مورد است به
قرارداد همکاري و حمايت منتج مي‌شود.

دانشجویان در خصوص موضوع مورد نظر شهرداری کار عملی انجام داده و نتیجه را اعلام می‌کنند که
اين فرايند هم براي دانشجو تجربه خوبي خواهد بود، زيرا با کارهاي عملي آشنا مي‌شود و هم برای
شهرداری که زمینه‌های جدید و شروع کارهاي بزرگتري را رقم مي‌زند.

در سال ۹۷ چه تعداد از پروژه‌ها به مرحله اجرا رسیده است؟

دقیق نمی‌توان گفت، زیرا پایان نامه‌های دانشجويي خود يک تجربه و تمرين است، اما به طور معمول
بيش از ۴۵ درصد آنها عملياتي و استفاده مي‌شود، ضمن اينکه کاربرد برخي براي ما به منزله مقدمه
مطالعات ويژه‌تر مي‌شود.

دانشجویان چنانچه تمایل به همکاری داشته باشند، باید به کجا مراجعه کنند؟

آدرس معاونت برنامه‌ریزی و پژوهش شهرداری اصفهان در خیابان طیب جنب بنياد شهيد است و روزهاي
زوج پاسخگوي دانشجويان هستيم. از مراجعه افرادي که بتوانند در زمينه مسائل شهري با موضوعات
مختلف پژوهش انجام دهند، استقبال مي‌کنيم، البته دانشجويان مي‌توانند ضمن استفاده از موضوعات
معاونت، چنانچه پيشنهادي دارند، آنها را ارائه کنند.
منبع : شهرداری اصفهان

مطالب دیگر در حوزه شهرداری ها  را درتورسیم پرس دنبال کنید.